Žulová czyli po polsku Granitowa to miasteczko (ok. 1300 mieszkańców) położone na granicy Przedgórza Paczkowskiego (Žulovská pahorkatina) i Gór Złotych (Rychlebskich hor) przy szosie z Javornika do Jesenika, u podnóża Bożej Góry. Osadę wzmiankowano po raz pierwszy w 2 połowie XIII stulecia jako osadę służebną zamku Vrideberg (Frýdberk), który dzierżył z upoważnienia biskupów wrocławskich rycerz Jan z Wuestehube. Wieś zwała się wówczas Sestreccovici – Siestrzechowice. W roku 1358 zamek i osadę, która już nosiła nazwę Frydberk wykupił z zastawu wrocławski biskup Przecław z Pogorzeli.
Most na dawne zamkowe wzgórze
Żulova pozostawała w biskupich dobrach aż do połowy XIX wieku. W roku 1377 ustanowiono dziedziczne wójtostwo. Zniszczenia husyckich wojen i związana z tym zła sytuacja finansowa biskupstwa wrocławskiego spowodowały zastawienie dóbr żulovskich na okres od 1449 do 1534 roku, co negatywnie odbiło się na rozwoju miasteczka. W 2 połowie XVI wieku doszło do renesansowej rozbudowy zamku, a w roku 1594, na przeciwległym zboczu Bożej Góry postawiono tzw. Dolny Dwór.
Podczas wojny 30-letniej zamek został zniszczony przez Szwedów, którzy zajęli go w roku 1639, podpalili i nigdy już go nie odbudowano. W jego ruinach pod koniec XVII stulecia założono browar. W wyniku długotrwałej wojny i pożaru roku 1657 ucierpiało również samo miasteczko, które odetchnęło dopiero na początku kolejnego wieku, stając się, podobnie jak inne śląskie miejscowości ośrodkiem tkactwa oraz miejscem pątniczym, związanym z łaskami słynącym obrazem na Bożej Górze. Sanktuarium zamknięto w roku 1784 za panowania cesarza Józefa II. W roku 1801 z inicjatywy biskupa powstała szkoła, a w latach 1809-1810 na miejscu browaru (i dawnego zamku) wzniesiono kościół św. Józefa.
W roku 1829 miasto dotknęła powódź, w roku 1832 epidemia cholery, a w roku 1843 pożar. W połowie XIX wieku miasto stało się ośrodkiem kamieniarstwa związanego z miejscowymi łomami granitu i marmurów, którego szczyt świetności przypada na koniec tegoż stulecia. W okresie międzywojennym ludność miasteczka przekroczyła 2000 mieszkańców. W roku 1938, Żulova weszła w skład ziem sudeckich przyłączonych do Niemiec w wyniku porozumienia z Monachium. Obecną nazwę ukutą od “żuli” – granitowej skały, która stała się podstawą miejscowego kamieniarstwa nadano po II wojnie światowej.
Plac św. Józefa
Obecnie w Żulovej nie ma już czynnych łomów, choć miejscowość po przerwie odzyskała w roku 2006 status miasta. Z średniowiecznego zamku zachowała się okrągła wieża (bergfryd) z początku XIV stulecia, stanowiąca obecnie zasadniczą część wieży kościoła św. Józefa z l. 1809-10. Na kościelne obecnie wzgórze prowadzi okazały, kamienny most. Wokół Mariańskiego Ryneczku stoją stare domki rzemieślnicze, znajdziemy tu także maryjną kolumnę z granitu z roku 1898, na miejscu poprzedniej drewnianej z roku 1793. Druga, z roku 1777 stoi przed Muzeum Kamieniarstwa powyżej. Przez Żulovą biegną dwa szlaki turystyczne: czerwony z Javornika do Jesenika oraz niebieski z Horni Lipovej do Pławnego Potoku koło Czernej Wody.
PROPOZYCJE WYCIECZEK